İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

İnsan Kaynakları Y&önetimi Nedir?

İnsan Kaynakları Yönetimi İKY olarak kısaltılır.  Bir işyeri çalışanları için eskilerden beri önce iş gücü sonra insan gücü ve personel kelimeleri kullanılmıştır.  Bir işletmede ücret karşılığı çalışanları tanımlamak amacıyla 1980’lerden bu yana insan kaynakları terimi kullanılmaktadır. İnsan kaynakları yönetimi ise bir organizasyonda görev alan tüm insanların organizasyona, kendilerine, çevreye uyumlu ve faydalı olacak şekilde yönetilmesine verilen addır.

İnsan Kaynakları Yönetiminin Amaçları

• İnsan kaynaklarını işletmenin hedefleri doğrultusunda etkin bir şekilde kullanmak
• En iyileri, en yetenekli insanları işletmede çalıştırabilmek ve uzun vadede tutabilmek
• İşletmelerde süreçlerin ve operasyonların başarı ile tamamlanması için insanı temel alan girdilerin ve çıktıların takip ve analizini yapmak
• Mükemmel insan kaynağına ve mükemmel verime ulaşmak için çabalamak

Evet, bu amaçlar doğru ve geçerli amaçlardır. Ancak işletmelerin hedefi kar etmektir. Sadece insan kaynakları için para harcamak işletmenin hedeflerinin sapmasına neden olacaktır. Bu yüzden insan kaynaklarının hem çalışma alanının hem de bütçesinin bir sınırı olmalıdır. Ayrıca bazen en yetenekli insanları çalıştırmak hedeflere ulaşmak için yeterli olmayabilir.  Dünyanın en iyi programcılarını bünyesinde toplayan bir bilişim firması muhteşem programlar yapabilir ancak bu programlar hiç satamayabilir.  Bu nedenle insan kaynakları yönetimini doğru anlamak gerekir. Sonuç getirmeyen hiçbir iş başarılı sayılamaz. O zaman insan kaynakları ve yönetimi tarifini yaparken “en iyileri bir araya toplayarak maksimum verimle çalıştırabilmek” dersek daha dürüst ve net bir tanım yapmış oluruz. Ama hala eksik bir tanım olacaktır. Çünkü çalışanlar için etik değerleri yok sayamayız. O halde insan kaynakları yönetimi ne iş yapar sorusuna şöyle cevap verebiliriz. “En iyileri, maksimum verimle adil ve gelişime açık şekilde çalıştırmak”

Personel yönetimi mi İnsan kaynakları yönetimi mi?

Personel yönetimi ile insan kaynakları yönetimi arasında ciddi farklar vardır. İnsan kaynakları yönetimi odak noktası olarak insanı alır. Personel yönetimi ise şirket karını odak noktası alır yani personel yönetiminde çalışanlar birer maliyet kalemidir. Başarılı bir insan kaynakları yönetimi her ikisini sentezleyebilen bir sistem olmalıdır.

Personel Yönetimi İle İnsan Kaynakları Arasındaki Farklar

• Personel yönetimi insanı maliyet olarak görür. İKY ise insanları geliştirilmesi gereken kaynaklar olarak görmektedir.
• Personel yönetimi personelle ilgili işleri şirket faaliyetlerinden ayrı tutar. Ancak İKY için şirket ile insan kaynakları bütünleşmelidir.
• Personel yönetiminde personel işleri bir uzmanlık alanıdır. Ancak İKY’de insan kaynakları yönetmek tüm liderlerin görevidir.
• Personel yöneticilerinin gücü azdır ancak İKY yöneticileri stratejik bir noktayı işgal ederler.
• Personel yönetimi operasyonel bir iştir. İKY ise stratejik bir iştir.
• Personel Yönetiminin rutin işleri vardır. İKY ise stratejik hedefler peşinde koşar rekabetçi ortamda işgücünü parlatmaya uğraşır.

Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi Nedir?

Şirketler bir pazar ve rekabet ortamında savaş verirler. Bu nedenle gelecekte ortaya çıkması muhtemel krizler, rakipler ve durumlar analiz edilmelidir. Küreselleşme, ,internet, kültür farkları, bilginin hızla çoğalması gibi faktörler ürün ya da hizmetlerin ömürlerini kısaltmaktadır. Ömrü kısalan ürünler talebe cevap veremez. Bu nedenle yenilenme yani inovasyona ihtiyaç duyar. Neyi ne şekilde yenileyeceğinizi bilmezseniz, büyük maliyetler altında işletmeniz ezilir gider.  Tüm bunların yanı sıra doğru insanları çalıştırmak, bu insanları eğitmek, rekabet ortamında onların hedeflerini şirketin hedefleri ile paralele hale getirmek çok önemli stratejik hedefler olarak karşımıza çıkar.

İnsan Kaynakları Yönetim Fonksiyonları

İnsan kaynakları yönetiminde yapılması gereken birçok iş ve işlem bulunmaktadır. Bunarla insan kaynakları yönetim fonksiyonları adı verilir. Bunları sıralayacak olursak:

• Stratejik insan kaynakları politikası
• Personel organizasyonu ve özlük hakları
• İş görüşmeleri ve işe alma
• Performans takibi performans yönetimi ve ödüllendirme
• Ücret ve bordro yönetimi
• Eğitim ve uyum yönetimi
• Motivasyon ve sosyal işler yönetimi
• Kariyer planlaması ve yönetimi
• İnsan kaynakları bilgi işlem verilerini tutma

Türkiye’de İnsan Kaynakları Yönetimi

Ülkemizde insan kaynakları yönetimi hala oturmuş bir alan değil. Bu konuda iş liderleri patronlar ve personel yöneticisi olarak çalışanlar maalesef eğitimli değiller. Şirketlerin insan kaynakları yönetimi eğitimi konusundaki çabaları da oldukça yetersiz durumda görünüyor. İşletmeler kalifiye personel için ödenmesi gereken iyi maaşları ödemek istemiyor. Ellerindeki kaliteli iş çıkaran müşteri portföyü yüksek olan çalışanları da ellerinden kaçırmamak adına hiçbir girişimde bulunmuyorlar.  5yılda yetiştirdikleri, alanında ciddi işler başarmış uzmanları küçük zamlar yapmamak adına ellerinden kaçırıyorlar.  Hatta Türkiye’nin en büyük 100 sanayi kuruluşunun internet sayfalarını incelerseniz 5’inin insan kaynakları sayfasının olmadığını görürsünüz.  Bu işletmelerde çalışmayı düşünen adayları bilgilendirecek tek bir satıra bile ulaşamıyorsunuz. Şeffaflık maalesef yok! İnsanlar nerede, ne şartlarda çalışacakları hakkında fikir sahibi değiller. Ülkemizde en büyük 100 şirkete bakıldığında bunlardan sadece 9 tanesinin kendileriyle çalışmak isteyen adaylara doyurucu bilgiler verdiği ve yol gösterdiği görülmektedir. Bu da insan kaynakları yönetiminin ülkemizde halen anlaşılamadığı ve gereken değeri görmediğine en büyük kanıttır.  Ülkemizde insan kaynakları yönetimi bölümü bulunmasına rağmen bu bölümlerden mezun olanlarında yeterince istihdam edilmedikleri görülmektedir. Ancak sevindirici olan şey ise bu geleneksel düşüncenin her geçen gün azalmaya başlaması ve şirketlerin insan kaynakları yönetimi sistemlerine daha çok kıymet vermeye başlamasıdır. Bu nedenle önümüzdeki 10 yıl içinde insan kaynakları yönetimi iş imkanları  daha da artacaktır.

Makalemizi tamamlamadan önce insan kaynakları yönetiminin sahip olması gereken ilkelere de değinmek istiyoruz. Bu ilkelere sahip olmayan İKY başarılı olamaz.

İnsan Kaynakları Yönetimi İlkeleri

Liyakat İlkesi:  İşe alımda işe uygunluk aranmalı terfi ve ödüllerde hak edenler ödüllendirilmeli, yapılacak bir iş varsa o iş için patronun yakını ya da müdürün kardeşi değil, o işte uzman olan kişi alınmalıdır.

Kariyer ilkesi: işletmeler çalışanlarına kariyer vaad edebilmelidir. Çalışanlar kendilerini 5 yıl ya da 10 yıl sonra belli bir noktada görebilmelidir. Bu noktada şirketler şeffaf ve açıklayıcı davranmalıdır.

Eşitlik İlkesi: Tüm çalışanlara eşit imkânlar yaratılmalıdır. Terfiler aletli dağıtılmalı, fırsatlardan herkesin yararlanması sağlanmalıdır. Yükselme konusunda ise tarafgirlik değil iş disiplini, çalışkanlık, uzmanlık ve iyi niyet göz önüne alınmalıdır.

Güvence ilkesi:  şirketler çalışanlarına kendini güvende hissettirmelidir. Tazminat sigorta vb konularda tavizsiz davranılmalı, yan haklar gasp edilmemelidir.

Yansızlık ilkesi: şirket içi her türlü durum olay ve faaliyette çalışanlar arasında ayrım yapılmamalı, olaylara objektif yaklaşılmalı ödül ve pekiştireçler adaletli dağıtılmalıdır.

Halef yetiştirme ilkesi: Çalışanların kendi işlerini yapacak parlak halefler yetiştirmeleri gerekir. Bu işi yapmak ise İKY’ye düşecektir. Sistemin devamı için geriden gelenlerin işi öğrenmeleri şarttır.

İnsan Kaynakları Yönetimi Eğitimi

İnsan kaynakları artık sadece personel müdürlerini değil şirketin tüm yöneticilerini ilgilendirmektedir. Bu nedenle tüm iş liderleri ve İK yöneticileri İnsan kaynakları yönetimi konusunda eğitim almalıdır. Çoğu şirkette bu işi yapanlar alaylı diye tabir ettiğimiz bu işin eğitimini almamış kişilerdir. Bu kişilerinde eğitime tabi tutulmaları gerekmektedir. Bu yüzden şirketler danışmanlık şirketleri ve eğitim merkezleri ile anlaşma yaparak kendi personellerini eğitime tabi tutabilirler.